18 scheepswrakken extra beschermd in de Noordzee

Op de bodem van onze Noordzee liggen naar schatting zo’n 280 scheepswrakken, waarvan vele met een grote culturele en ecologische waarde. Een wet van vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne van vorig jaar geeft elk scheepswrak ouder dan 100 jaar voortaan het statuut van cultureel erfgoed met bijhorende bescherming. Daarbovenop werden recent voor 18 scheepswrakken bijkomende beschermingsmaatregelen opgelegd zoals een verbod op vissen, dreggen en ankeren binnen een straal van 150 meter. Elk wrak heeft zijn eigen verhaal. Een reizende gratis tentoonstelling ‘Geheimen van de Noordzee’ trekt doorheen het land.

In het Belgisch deel van de Noordzee liggen naar schatting zo’n 280 wrakken. Twee op drie van deze wrakken dateren uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Scheepswrakken geven ons als tijdscapsule een beeld van de cultuur en de technologie uit een specifiek moment in de geschiedenis. Bovendien zijn een aantal wrakken ook de zeemansgraven van bemanningsleden die de schipbreuk niet overleefden. Ook de ecologische waarde is niet te onderschatten. Ze fungeren als veilige havens en broedplekken voor heel wat zeedieren en vissoorten, zoals de kabeljauw.

Niet alle wrakken zijn in even goede

Niet alle wrakken zijn in even goede staat en in het verleden werd er onzorgvuldig mee omgesprongen. Bepaalde wrakken zijn tot ontploffing gebracht of genivelleerd indien ze het scheepvaartverkeer konden hinderen. En ook vandaag lopen wrakken gevaar op beschadiging en plundering. Uitgeworpen ankers kunnen beschadigingen toebrengen en vastgehaakte visnetten zijn nefast voor de biodiversiteit. Voorts zijn scheepswrakken ook het mikpunt van duikende schattenjagers.

Het is belangrijk dat deze waardevolle stukken cultureel erfgoed onder water goed beschermd worden, zodat de ecologische en historische waarde gevrijwaard blijft. Vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne stelt dit erfgoed veilig voor toekomstige generaties. Sinds vorig jaar krijgt elk wrak ouder dan 100 jaar automatisch het statuut van beschermd cultureel erfgoed. Daarbovenop krijgen 18 scheepswrakken voortaan ook een bijkomende bescherming. Zo geldt er binnen een straal van 150 meter rond deze wrakken een verbod op vissen met sleepnetten, lijnvissen, dreggen en ankeren. Het gaat onder meer om de Torpilleur T-319, HMS Griper, de Vorpostenboot Senator Sthamer en de UB III klasse Fairy Bank.

De opgelegde beschermingsmaatregelen zullen opgevolgd worden door een samenwerking van DG Scheepvaart, de scheepvaartpolitie, douane en Defensie. Zij kunnen rond waardevolle wrakken automatisch verdachte schepen opsporen op de elektronische controlesystemen. Een vaartuig dat zich verdacht gedraagt in de buurt van een wrak kan gericht gecontroleerd worden. Ook het sniffervliegtuig dat de uitstoot van schepen controleert, zal hierop toezien.

De geheimen van de Noordzee onthuld

De reizende Expo ‘Geheimen van de Noordzee – Een verborgen geschiedenis onder water’ die de verhalen van de scheepswrakken vertelt, was al te gast in Koksijde vorige zomer en loopt nu nog tot eind deze week in Tienen. Jong en oud kunnen er leren welke schatten verborgen liggen in onze Noordzee, wat het verhaal is achter de vele wrakken en waarom we ze moeten beschermen. De tentoonstelling is het resultaat van een samenwerking tussen DG Scheepvaart, de Dienst Marien Milieu en het Vlaams Instituut voor de Zee, dit op initiatief van de minister van Noordzee.

Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Noordzee: “Onze Noordzee geeft haar schatten slechts mondjesmaat prijs. Nochtans zijn de wrakken die we er vinden een belangrijk deel van ons erfgoed. Sinds vorig jaar hebben we een nieuwe wet die erfgoed ouder dan 100 jaar automatisch beschermt. Zo zijn al meer dan 55 historische scheepswrakken erkend. Nu geven we er 18 een bijkomende bescherming. De Noordzee is van ons allemaal en dankzij de reizende tentoonstelling laten we jong en oud meegenieten van de rijkdom van ons Noordzee-erfgoed.”

Lijst van de 18 scheepswrakken die bijkomende beschermingsmaatregelen genieten

· A-19 Achterschip

· A-19 Voorschip

· G-88 Achterschip

· G-88 Voorschip

· G-96

· HMS GRIPER

· Loodsschip nr. 5

· PARAGON

· TORPILLEUR T-319

· UB III klasse Fairy Bank Wrak

· UB-13

· UB-20

· UB-57

· UB-124

· UC-4

· Vorpostenboot FRIG

· Vorpostenboot SENATOR HOLTHUSEN

· Vorpostenboot SENATOR STHAMER