Interview Luc Bal

10 jaar, is zeer mooi ! Maar hoe is het Hooghuysfestival eigenlijk begonnen?
Eigenlijk zouden we in 2006 een leuke draaiorgel-animatie organiseren rond de vernieuwde kaaien, toen nog spiksplinternieuw. Maar we werden overdonderd door de aanvragen van spelers die wilden komen, en dus namen we na overleg met toenmalig schepen Flamez en Burgemeester De Padt de stad in. En snel hadden we inschrijvingen van Nederland, Engeland, Frankrijk, Duitsland en Luxemburg. Dus we werden zelfs Internationaal. En we werden zelfs onmiddellijk het grootste draaiorgelfestival van het land en dat zijn we tot op vandaag gebleven. Ook Europees staan we tussen de grote jongens, maar volgens de spelers staat Geraardsbergen ver aan de top qua gezelligheid en plezier.

Is het waar dat dit de laatste editie is ?
Ja inderdaad, op 13 september is er de laatste keer het draaiorgelfestival in de stad. De eindjes aan elkaar knopen werd elk jaar moeilijker en de crisis zorgt dat bedrijven op hun tandvlees zitten qua beschikbare sponsoring. Daarom besloten we samen met het team om beter “in schoonheid te eindigen” dan te moeten inleveren op kwaliteit van orgels of animaties. Een bladzijde wordt omgedraaid, maar we gaan verder met promotie van draaiorgels in het algemeen en het Hooghuysorgel in bijzonder. We blijven activiteiten organiseren rond dit mooie instrumenten erfgoed. Niet noodzakelijk minder goed, maar gewoon anders. Dus reden genoeg om zondag 13 september aanwezig te zijn op de jubileumeditie.

Wat vind jij zo speciaal aan het Geraardsbergse Festival ?
We hebben met onze organisatie altijd de gezelligheid en de diversiteit in de orgels laten primeren. Voor ons was het steeds belangrijk dat we alle type orgels toonden aan de bezoekers, zodat ze konden ontdekken welk mooi instrument dit is. Ook hebben we altijd de speler achter het orgel het belangrijkst gevonden. Of het nu iemand was die jaren zelf had gebouwd aan zijn orgel of een orgelfabrikant, een zanger of een pure draaier of een beroepsdraaier of amateur, bij ons wilden we ze elk jaar allemaal. Geen onderscheid maar puur respect voor hun kunde. En daarom verwenden we ze met eten en drank en leuke goodies van de sponsor. Dit was en is Geraardsbergen.

Hoe krijg je het elk jaar gedaan ?
Elk jaar kunnen we rekenen op een team van zo’n 30 vrijwilligers die klaar staan om van elk festival een succes te maken. Zonder hen zou het niet mogelijk zijn. Natuurlijk hebben wij een “petit comité” waarin Johan Hellinckx de muzikale coördinatie op zich neemt en Jimmy “ Kodak” Godaert de all-rounder is en ook de media op zich neemt. Ik neem de algemene leiding en zorg voor de nodige financiën. Ik prijs mij gelukkig met zo’n team en vooral dat ze allemaal klaar staan om mijn gekste ideeën ten uitvoer te brengen. Ze verklaren mij elk jaar voor gek, maar vinden het super om erbij te zijn. Sommigen zijn er al 10 jaar bij en zullen samen met ons wel een traantje wegpinken als ze ook dit jaar ‘s nachts na het festival het traditionele bevrijdende: “ alles is opgekuist, de stad is weeropgeruimd ”, zullen horen.

Wat vond jij de hoogtepunten van 10 jaar Hooghuysfestival ?
Elk jaar was een hoogtepunt, echt waar. Het is zo moeilijk om er zaken uit te halen, maar als we toch moeten kiezen, dan denk ik graag terug aan Ishtar in 2006. Ik liet hun songfestivalliedje “O julissi na jalini” omzetten in draaiorgelmuziek voor het Hooghuysorgel Shaharazad uit Engeland.Ishtar met Soetkin Baptist kwamen op het festival het liedje zingen begeleid door het orgel. Op You Tube kan je nu nog volgen. Een ander memorabel moment was 11 september 2011 toen we de WTC aanvallen mee herdachten en 3900 witte ballonnen in de lucht lieten, voor elk slachtoffer één. De brandweer verkocht deze ballonnen voor hun steunkas voor de weduwen van gevallen brandweermannen. Ze hadden zelfs een kostuum en helm van de NY Firebrigade bij toen toenmalig burgemeester De Chou vanop een hoogtewerker de eerste ballonnen losliet. Maar er is zoveel te vernoemen : we hadden de grootste orgel ter wereld bij ons. We hadden museumstukken die enkel voor ons uit het museum gehaald werden. Elk jaar componeerde ook iemand een speciaal lied voor het festival. Gino “ Cam Cole” Francues schreef de Hooghuyssong, die nu bijna op alle draaiorgelevents wordt gespeeld. Françoise Hooghuys componeerde in navolging van haar grootvader verschillende liederen voor het Hooghuysorgel. En ikzelf kreeg dan ook maar de goesting en maakte in 2009 een Belgische versie van “De draaiorgelman”. We hopen dat nu eindelijk de cd of mp3 versie klaar is tegen zondag op het festival.

Komt Herr Seele ook weer dit jaar ?
Ja natuurlijk ! Herr Seele, mediafiguur, pianoverzamelaar en -stemmer, kunstenaar, Hooghuyskenner bij uitstek en vader van Cowboy Henk, is al sinds dag 1 peter van het festival. Zijn verjaardagsgeschenk dit jaar is een unieke affiche, die verkocht wordt ten voordele van de sociale doelen van de Vrijwilliger vzw. Hij schildert live op 4x3m doek en wie een affiche koopt kan poseren voor het doek.
Verder zijn er verschillende expo’s waaronder de open-air expo “10 years” in de straten van de stad. Lisa Bilterijst, jonge opkomende fotografe, stelt haar eigen kijk op het Hooghuysorgel voor in de academie, naast een “Little people” schilderijen expo van Thomas Gill’s (UK). Meer vind je op de website van het festival.

Vertel eens wat we dit jaar mogen verwachten ? We horen hier en daar het woord record vallen !
Natuurlijk zijn er de orgels van her en der. En we hebben zo’n 45 orgels en dit is een record dat lang zal blijven staan.
Ze komen uit 6 Europese landen. Onbegonnen om ze allemaal op te noemen, maar van Cyriel uit de VTM serie Wittekerke wordt elk jaar door de mensen gevraagd: ”Hij is er dit jaar toch weer bij hé?” . Een andere topper is de oudste orgelspeler van België, Sus Cavo. De kranige 84 jarige zou ons draaiorgelfestival voor geen geld ter wereld willen missen, en wij hem natuurlijk ook niet. Hij zal zich moeten meten met een andere 84 jarige, Ted Bowman uit Engeland en eigenaar van een Hooghuysorgel.

Er is wel iets heel speciaals dit jaar, met name we brengen in de kapel van de kunstacademie, klassieke en zelfs religieuze muziek op draaiorgel. De speciale Raffin orgels die daarvoor uniek zijn, worden bespeeld door spelers uit België, Duitsland en Frankrijk. Les Edition Le Turlutain zijn orgelbouwers en muziekschrijvers, die we eveneens daarvoor naar onze stad haalden.

Maar er komen ook zomaar reuzen rondwandelen in onze stad. De reuzengilde van Geraardsbergen is duidelijk niet voor een kleintje vervaard. Al jaren droomden zij van een Reuzenrondgang. Zij vonden het een mooi idee om dit te organiseren tijdens het 10de orgelfeest. Als het ware een mooi afscheid van het festival. De gilde kreeg al snel zo’n 40 tal reuzen bijeen uit gans België en het wordt dus een prachtige rondgang voor de vele duizenden bezoekers. Vanaf 10u komen ze aan op het stationsplein en vanaf 14u30 trekken ze door de stad naar de Markt. Daar staan ze opgesteld rond het reuzencafé en ze dansen op het reuzenlied rond 16u30. Om 17u is er dan de reuzenworp.

En op die markt ligt een heus bloementapijt van de Volkstuinen. Actueel heet de vereniging nu Tuinhier, maar ik denk dat we ze altijd zullen herinneren als de Koninklijke Volkstuinen Geraardsbergen. En dit jaar vieren ze hun 100 jarig bestaan. Naast heel wat activiteiten kunnen de bezoekers op zondag genieten van een creatief tapijt, minutieus getekend door duizenden prachtig mooie bloemen. Liefst 15 op 10 meter pracht en praal. Om 17uur is er dan hun bloemenworp op het podium bij de reuzen. En vergeet vooral niet om hun splinternieuw Manneken-Pis kostuumpje te bewonderen dat pas op zaterdagnamiddag werd ingehuldigd.

Er zijn ambachten, oldtimers, kraampjes terrasjes, kermismolens, springkastelen enz enz Veel teveel om op te sommen. Maar in het gratis Hooghuysmagazine met festivalplan dat de dag zelf wordt bedeeld vind je alles terug. Dit jaar is het een super foto-editie van maar liefst 24 pagina’s. Ook een editie om te bewaren.

We brengen in eigen beheer ook enkele Cd’s uit. Uniek zullen ze zijn want de orgels die er op staan, zijn nog nooit uitgebracht geweest, ondermeer van ons eigen Geraardsbergse Hooghuysorgel.

Wat zijn eerste concrete plannen rond het draaiorgel in de toekomst ?
De orgelspelers vinden het dramatisch dat wij stoppen. Voor hen was Geraardsbergen een hoogdag waar ze naar uit keken en waar ze in rij stonden om deel te mogen nemen. Een speler zei zelfs :” Ik ga dit jaar niet meedoen als speler, want ik wil wel een dat mooie festival zelf zien en rondlopen tussen al die orgels. Als ik het nu niet doe, dan krijg ik nooit de kans meer” Maar we zullen uiteraard verder blijven werken met en voor de draaiorgelspelers.

Na enkele proefprojecten in Torhout en Dendermonde, waar we onze knowhow gebruikten om het orgel en het festival te promoten, lanceren we nu een nieuw project: “ Draaiorgels on the road “. Op 20 september zitten we zelfs al een eerste keer op verplaatsing in Wortegem-Petegem tijdens het Belgisch Kampioenschap voor paardemennen met het “Eerste draaiorgelgebeuren Willy Naessens” Hier zijn het vooral de Belgische Handdraaiorgelspelers die aan bod komen.

Andere activiteiten en zelfs reizen, een of meer dagen, zijn gepland. En op de tweede zondag van september zullen we het Hooghuysorgel verder in eer houden in een andere vorm.

En het Hooghuys orgel Prince Carnival ? Wat moet er daarmee gebeuren?
Dat is een moeilijke ! Vorig jaar konden we met een minimaal budget een tussentijds onderhoud doen. Maar met de hulp van Johnny Verbeeck ( RIP Johnny ) en heel veel labeur van Johan Hellinckx kregen we een zeer mooi klankresultaat. Het orgel speelde als nooit voorheen. Maar terwijl zagen we ook in welke staat het orgel zich bevindt. Het moet dringend worden gerestaureerd want anders mag men het binnen de 5 jaar naar de open haard verwijzen. Eens het houten kader aangetast is, dan is er meestal niets meer aan te doen. En dit zou heel erg jammer zijn. Wij staan uiteraard open om met onze kennis en knowhow mee te helpen aan het behoud van dit uniek historisch waardevol instrument.

Ga je het festival missen ?
Ja, ongetwijfeld. Ik ga vooral de fijne contacten missen met spelers, medewerkers en alle mensen de zich hebben ingezet voor het festival. Maar we blijven niet stil zitten. Ik zorg wel dat ze niet te ver weg zijn.

Is er iets wat je niet gaat missen ?
Ja, het zweten… ik denk dat ik elk jaar van bij de start van de voorbereidingen tot en met de afbouw aan één stuk heb zitten zweten. Maandenlang met een natte kop en handdoek in aanslag. Wel… dat ga ik niet missen.