Kooprecht wordt voorkooprecht want het kooprecht van sociale huurders wordt aangepast. Dat antwoordde Vlaams minister van Wonen, Liesbeth Homans op een vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Björn Anseeuw.

“Vandaag kan een sociale huurder, van zodra hij minstens 5 jaar een sociale woning huurt, die woning kopen van de betreffende socialehuisvestingsmaatschappij wanneer hij dat wil. Dat kooprecht werd in 2006 ingevoerd. Maar de goed bedoelde maatregel schoot zijn doel voorbij en zadelt bovendien zowel de koper als de socialehuisvestingsmaatschappij ook nog eens met nogal wat praktische problemen op. Daar komt nu dus verandering in”, zegt Björn Anseeuw. “Woningen worden enkel nog verkocht op initiatief van de socialehuisvestingsmaatschappij, maar de zittende huurder krijgt wel voorkooprecht.”

Kooprecht doet patrimonium socialehuisvestingsmaatschappij slinken
Het kooprecht werd in 2006 ingevoerd, alleen werd dat recht helemaal niet vaak uitgeoefend. In 2014 ging het over een honderdtal woningen. Telkens verdwijnt er zo een sociale huurwoning uit het sociale woonpatrimonium, zonder dat dat past binnen de strategie van de sociale huisvestingsmaatschappij.

Door het kooprecht slinkt ook het patrimonium van de socialehuisvestingsmaatschappij. Anseeuw: “Ook al moet de opbrengst van zo’n verkoop opnieuw worden geïnvesteerd in de bouw van nieuwe sociale woningen, toch duurt het enige jaren vooraleer die nieuwe sociale woning er staat. Wanneer zo’n verkoop dus niet kadert in de strategie van de socialehuisvestingsmaatschappij zelf, is dat geen goede zaak, gezien het tekort aan sociale woningen.”

Renovatie van woningblokken met hier en daar verkochte woning levert problemen
Een bijkomend probleem dat zich met het huidige kooprecht soms stelt is dat de renovatie van een rij sociale woningen, waarvan er enkele zijn verkocht, een stuk moeilijker verloopt omdat de nieuwe eigenaars niet mee willen of kunnen. Omgekeerd kan ook natuurlijk. “Stel bijvoorbeeld dat er in een straat 10 sociale gezinsrijwoningen staan waarvan er 3 door huurders werden gekocht. Ofwel komen er dan klachten van de kopers omdat de socialehuisvestingsmaatschappij woningen laat ‘verloederen’ waardoor de eigendom van de kopers in waarde daalt. Ofwel levert dit problemen voor de socialehuisvestingsmaatschappij die de woningen bijvoorbeeld wil slopen en heropbouwen maar in de rij van 10 geconfronteerd wordt met 3 eigenaars die de woning niet terug aan de socialehuisvestingsmaatschappij willen verkopen”, aldus Anseeuw.

Nieuwe regeling is een praktische oplossing voor een praktisch probleem
Anseeuw is tevreden met de plannen van minister Homans. “Met de hervorming van dit kooprecht, staat het de sociale huisvestingsmaatschappijen vrij om woningen te verkopen binnen de eigen strategie, waarmee ze mee vorm geven aan het lokaal woonbeleid. Ook behouden huurders de kans om de woning die ze huren te kopen. Sociale mobiliteit binnen de sociale woningmarkt blijft zo mogelijk. Kortom, dit is een win-win voor huurder en sociale huisvestingsmaatschappij”, besluit Björn Anseeuw.