De madentherapie is terug van weggeweest. Maden als schoonmakers van wonden

De madentherapie, een behandeling waarbij maden worden ingezet om moeilijk te genezen wonden schoon te maken, is terug van weggeweest. De methode wordt steeds meer gebruikt en kan patiënten behoeden voor amputatie van ledematen, zeggen Balliu Kristof en Kiopekzis Melissa, wondzorgspecialisten van het Wondzorgcentrum. Dankzij de geneeskrachtige eigenschappen van larven worden alsmaar minder operaties/amputaties uitgevoerd en is de fase van het weghalen van het dood weefsel uit een wonde veel korter. Nu duurt deze fase soms tot enkele weken alvorens het dode weefsel uit een wonde weg is en de wonde verder kan helen.

De madentherapie is vooral nuttig voor diabetici en oudere mensen die last hebben van een moeizame wondgenezing en voor patiënten die niet meer reageren op antibiotica. Toni Hubbard van het bedrijf Biomonde in Duitsland, dat sinds vele jaren vliegenlarven kweekt voor medisch gebruik, legt uit hoe de therapie werkt: “De larven van de groene vleesvlieg slorpen het dode weefsel in een wonde op en spuwen een enzym uit dat een sterk oplossende werking heeft, labo testen hebben ook aangetoond dat de secreties van de larven bacteriën doden. Van het gezonde weefsel blijven ze af. Op die manier wordt de wonde gezuiverd en een mogelijks bacteriën bestreden. De maden hebben gemiddeld vier dagen nodig om hun werk te doen”, zo zegt zij. “Alle maden zijn uiteraard steriel gekweekt. Doorgaans worden er een vijftigtal in een soort theezakje gestopt dat op de wonde gelegd wordt, daarbovenop komt nog een stevig absorberend verband zodat de patiënt de larven niet ziet, wat de psychologische weerstand vermindert. De larven kunnen er hun kopje doorsteken en bij de wonde geraken, maar niet ontsnappen. Als de wonde echter te groot of te diep is, laat men de larven soms vrij rondwoelen. De wormpjes zijn 2 mm groot. Na drie dagen in een wonde vertoeven is hun omvang zowat verzesvoudigd.

Het heilzame effect van de vlieglarven is al sinds de middeleeuwen bekend, maar de therapie raakte in onbruik met de opkomst van de antibiotica, aldus Hubbard. Tot steeds meer mensen bestand raakten tegen antibiotica en de techniek in de jaren ’90 geherlanceerd werd in Groot-Brittannië en Duitsland. In Europa is er nu één bedrijf ( Biomonde) die vliegenlarven kweekt: zij hebben één vestiging in Duitsland en één in Groot-Brittannië.

“De toenemende resistentie tegen antibiotica en de kunst om een wonde zo snel en efficiënt te ontdoen van het dode weefsel is inderdaad de voornaamste reden waarom we steeds meer opteren voor de madentherapie” aldus Kiopekzis Melissa. “Bijkomend voordeel is ook dat de patiënt niet moet gehospitaliseerd worden, wat voor een doorgedreven debridement van de wonde soms wel nodig is”, zo zegt zij. “Maar bovenal: de resultaten zijn snel en verbluffend. Wij zijn net terug in België gestart met het gebruik van madentherapie. Wij gebruiken het vooral om pijnlijk wonden te debrideren of wanneer de patiënt moeilijk een verdoving of ziekenhuisopname kan ondergaan. De slurpende diertjes veroorzaken meestal geen pijn. “Patiënten signaleren ons vooral een kriebelend gevoel”, aldus de wondzorgspecialiste.

Volgens Balliu bestaat er bij patiënten weinig afkeer voor de maden. “Wanneer antibiotica bij een zware infectie niet meer kunnen baten is amputatie vaak de enige andere oplossing”, zo zegt hij. “Dan is de keuze voor de larven wel vlug gemaakt. De jongste tijd is het zelfs zo dat de madentherapie steeds minder wordt gezien als een laatste redmiddel, maar als een volwaardige optie. “De therapie is dan wel in opmars, een echte doorbraak zal er pas komen als ze ook terugbetaald wordt” vertelt Balliu. “Nu kost een madenbehandeling 150 tot 300 euro. Er is meestal wel maar 1 sessie van 4 dagen nodig. In vergelijking met de kosten voor een operatie onder anesthesie en een ziekenhuisopname is dit weinig. Anderzijds weten we uit onze eigen ervaring dat patiënten gerust willen betalen als ze kwaliteit krijgen. Meer en meer zien we dat patiënten het nut van gespecialiseerde wondexpertisecentra zoals het Wondzorgcentrum weten te appreciëren.”

De maden worden nu door de Europese regelgeving aanzien als geneesmiddelen. Dit zorgt voor een duidelijke en veilig gebruik, maar heeft natuurlijk ook heel wat verplichtingen. Zo is het altijd een arts die het moet voorschrijven en de maden worden altijd afgeleverd bij de apotheek. Momenteel is het in België nog een niet geregistreerd geneesmiddel.

Meer informatie over de madentherapie en leveringsvoorwaarden vindt je terug op de website van het Wondzorgcentrum: www.wondzorgcentrum.be