België zet zich in voor de toekomst van walvissen en dolfijnen

In en op onze zeeën en oceanen vinden steeds meer menselijke activiteiten plaats: scheepvaart, visserij, energieproductie, militaire activiteiten, recreatie … vinden er allemaal hun weg. Heel wat activiteiten hebben echter ook een impact op het marien milieu en kunnen het voortbestaan van bepaalde soorten, zoals walvissen en dolfijnen, in het gedrang brengen. Om dit probleem, specifiek voor walvisachtigen, beter te vatten en om te bepalen welke dringende maatregelen nodig zijn om het aan te pakken, organiseerden de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en het International Fund for Animal Welfare (IFAW) op 19 september het evenement « All on Board : exchanges on noise, ship strikes and pollution for the improvement of cetaceans’ survival ».

In de loop van de laatste 10 jaar zijn de activiteiten op onze zeeën en oceanen, zoals bijvoorbeeld het internationaal maritiem transport, sterk toegenomen. Schepen worden steeds groter, sneller en luidrichtiger. Walvissen en dolfijnen hebben echter een bijzonder fijn gehoor waarmee ze communiceren, zich oriënteren, zich voeden en afstanden meten, en kunnen de gevaren niet goed meer inschatten. Dat is de reden waarom op Belgisch niveau reeds belangrijke maatregelen zijn genomen ter bescherming van deze soorten.

In de milieuvergunningen voor de windmolenparken op zee, bijvoorbeeld, werd een bepaling opgenomen dat bij de constructie ervan, in de meest cruciale periodes (januari – april), een algemeen verbod geldt op werkzaamheden die geluidsverstoringen teweegbrengen, zoals heien. En ook in de andere periodes gelden beperkingen rond geluidsoverlast. Internationale experten, leden van ngo’s en de vertegenwoordigers van de Belgische overheden en de Europese Commissie hebben hun kennis en ideeën uitgewisseld over de maatregelen die deze bedreigingen voor walvisachtigen zouden kunnen beperken. In de sector van het maritiem transport zou het bijvoorbeeld gaan om: – het permanent of tijdelijk verminderen van de snelheid van schepen in kritische zones

– het aanpassen van maritieme routes om rekening te houden met de aanwezigheid van zeezoogdieren

– de vorming en sensibilisering van bemanningen en van het personeel van scheepvaartscholen

– het ontwerpen en ontwikkelen van stillere schepen.

Er bestaan geslaagde praktijkvoorbeelden die als een deel van de oplossing kunnen worden beschouwd in alle betrokken internationale organisaties. In 2009 heeft de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) een guidance document gepubliceerd om de risico’s op botsingen te verminderen, waardoor de eerste verzachtende maatregelen werden aangenomen. Waarom dit soort maatregelen niet op internationale fora brengen en op een veel bredere toepassing mikken? In deze context zou het samenbrengen van alle betrokken actoren kunnen zorgen voor het bepalen en verdedigen van de pertinente maatregelen.

Marie Christine Marghem, federaal minister van Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling, heeft aangekondigd dat Stephanie Langerock, de nieuwe Belgische commissaris, tijdens de vergadering van de Internationale Walviscommissie eind oktober zal vragen om het moratorium (tijdelijk verbod) op de commerciële walvisvangst voort te zetten en de voorstellen voor het creëren en behouden van heiligdommen voor walvissen zal steunen. Mevrouw Marghem heeft ook alle acties benadrukt die België de volgende maanden zal voeren voor het behoud van de biodiversiteit: tijdens de CITES vergadering in Johannesburg binnen enkele dagen en in december in Cancun, in het kader van het Biodiversiteitsverdrag van de Verenigde Naties. Mevrouw Marghem besloot het volgende: “We moeten alles in het werk stellen om concrete engagementen voor de biodiversiteit te bekomen. De biodiversiteit is een essentiële uitdaging die nauw verbonden is met de klimaatverandering. Het gaat om de toekomst van onze planeet.”

De heer De Backer, staatssecretaris voor Noordzee, bevoegd voor het maritiem vervoer, de concessie- en vergunningverlening voor hernieuwbare energie op de Noordzee en het beheer en de bescherming van het marien milieu, heeft de lancering van het “Belgian Cetaceans Network” dat wetenschappers, vertegenwoordigers van ngo’s en economische actoren samenbrengt, toegejuicht. Dit netwerk wil de laatste bevindingen van wetenschappers en economische sectoren bezorgen aan de Belgische vertegenwoordigers ter voorbereiding van internationale vergaderingen. Bij de uitvoering van zijn Blue Growth beleid staat de heer De Backer voor de uitdaging om het beste niveau van actie naargelang de betrokken problematiek te bepalen en te harmoniseren: maatregelen voor een duurzame visvangst in België, Europese mariene en maritieme strategieën, het creëren van natuurgebieden in de Noordzee, het onderhandelen van maatregelen voor het creëren van mariene beschermde gebieden in het kader van de Verenigde Naties. Het netwerk zal dit beleid ondersteunen. De heer De Backer bevestigde nog: “Willen we economische groei creëren op onze Noordzee dan kan dit enkel op een duurzame manier plaatsvinden, in respect dus voor het marien milieu. Onder meer het milieuvergunningsproces voor de verschillende activiteiten speelt hierin een cruciale rol.”.

Bron: FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu