N-VA wil leefloon verslaafden koppelen aan een behandeling

N-VA-Kamerlid Valerie Van Peel heeft een wetsvoorstel ingediend dat OCMW’s verplicht om voor cliënten die worstelen met een verslaving – in samenspraak met een arts – te bekijken of een behandeling mogelijk is. En zo ja, het recht op een leefloon hieraan te koppelen. “In de praktijk worden verslaafden te snel opgegeven. Hen opnieuw maatschappelijk integreren is geen evidentie. En dus verwachten we van hen bijvoorbeeld vaak niet dat ze hun werkbereidheid aantonen in ruil voor een leefloon, want wie gaat hen aanwerven?”, stelt Valerie Van Peel, zelf OCMW-voorzitter in Kapellen. “Vandaar ons voorstel. Het recht op een leefloon koppelen aan een behandeling is zeggen: We geven je niet op. Immers, vandaag dreig je als OCMW onbedoeld niet meer dan de verslaving te financieren. En daar wordt niemand beter van.”

OCMW’s worden steeds vaker geconfronteerd met cliënten die er door een verslaving niet in slagen om zich opnieuw te integreren in de maatschappij. Door de complexiteit van een verslaving wordt voor deze groep de strijd al snel een straatje zonder einde. “Je werkbereidheid aantonen is een voorwaarde voor het ontvangen van een leefloon. Rondvraag leert ons echter dat verslaafden veelal worden vrijgesteld van het zoeken naar een job. Ze worden door de maatschappelijke assistenten begeleid qua huisvesting en schuldbemiddeling. Er wordt met andere woorden voor gezorgd dat ze niet in de criminaliteit belanden en het dak boven hun hoofd kunnen behouden, maar hun verslaving maakt andere begeleidingstrajecten onmogelijk”, aldus Van Peel. Via het verstrekken van leefloon, schuldbemiddeling en het vergoeden van medische kosten kunnen OCMW’s de verslaafde ergere lotgevallen als criminaliteit en overdosissen besparen. “Maar is erger vermijden voldoende? De samenleving mag en moet de ambitie hebben om de verslaving terug te dringen en de slachtoffers ervan te re-integreren in de maatschappij en in de arbeidsmarkt.”

Vandaag kan een OCMW de uitbetaling van het leefloon koppelen aan het volgen van een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie (GPMI). Helaas is dit voor personen boven de 25 jaar slechts facultatief en zijn de voorwaarden die het GPMI moet bevatten beperkt. In theorie kan het OCMW binnen het GPMI ook een verplichting tot het volgen van een behandeling laten opnemen, maar in de praktijk gebeurt het amper. Dit wetsvoorstel voegt het onderzoek tot verplicht volgen van een ontwenningskuur toe als bijkomende voorwaarde om leefloon te ontvangen voor cliënten met een verslaving, ongeacht hun leeftijd. Immers, in het huidige regeerakkoord staat dat de doelgroepen en middelen binnen het GPMI zullen uitgebreid worden. Cliënten met een verslaving zijn per definitie een doelgroep die veel baat kan hebben bij een dergelijk concreet traject op maat.

Het doorbreken van de negatieve spiraal waarin verslaafden verstrikt zitten en het bekampen van de verslavingsproblematiek in het algemeen is onmiskenbaar een legitiem doel. “Cliënten dwingen om te genezen van verslaving, kunnen we spijtig genoeg niet”, stelt Van Peel. “Maar we kunnen ze wel richting behandeling bewegen. Meer nog, ik vind het onze plicht om dat ook consequent te doen. Het koppelen van het leefloon aan een behandeling kan hierin de noodzakelijke stok achter de deur zijn. De omvang en de ernst van de problematiek, de desastreuze gevolgen voor samenleving en individu maken een actieve en doortastende aanpak door de OCMW’s zonder twijfel noodzakelijk.”